Parafia i Kościół św. Piotra Apostoła w Wadowicach
Parafia św. Piotra Apostoła obejmuje południowo-wschodnią część Wadowic od ul. Poprzecznej i Lwowskiej, z osiedlami: Kopernika, Pod Skarpą, Parkowym oraz wsie: Gorzeń Dolny (ok. 650 mieszk.), Gorzeń Górny (ok. 250 mieszk.), Ponikiew-Chobot (ok. 200 mieszk.), Zawadka (ok. 700 mieszk.). Łącznie około 10 tysięcy mieszkańców.
Dzieje parafii i kościoła św. Piotra Apostoła w Wadowicach są krótkie, ale ogromnie bogate, bo ściśle związane z osobą Jana Pawła II . Wkrótce po wyniesieniu na Stolicę Piotrową Wielkiego Wadowiczanina -Metropolity Krakowskiego Księdza Kardynała Karola Wojtyły- zrodziła się idea budowy w Wadowicach nowej świątyni upamiętniającej to wielkie wydarzenie. Już w czasie pierwszej pielgrzymki Ojca Świętego do Ojczyzny i Jego wizyty w Wadowicach w dniu 7 czerwca 1979 r. postanowi ono, że na resztkach gruntów dawnego uposażenia starej wadowickiej parafii Ofiarowania NMP stanie nowy kościół - wotum wdzięczności za powołanie pierwszego Polaka i Słowianina na tak wysoki Urząd. Było za co dziękować Opatrzności ! Ten wielki pontyfikat ma dla świata, a szczególnie dla Polski -historyczny wymiar. Oto na naszych oczach dokonały się prorocze słowa psalmisty: Pan da siłę swojemu ludowi. Wielkie wołanie Piotra naszych czasów na Placu Zwycięstwa w Warszawie -Niech zstąpi Duch Twój ! I odnowi obli cze ziemi. Tej ziemi ! -było początkiem przemian, jakie dokonały się w Ojczyźnie po 1980 roku.
Po zamachu na Placu św. Piotra w dniu 13 maja 1981 r. intecja wotywna została rozszerzona. Nowy kościół pod wezwaniem św. Piotra Apostoła miał być wotum wdzięczności za wybór i ocalenie Ojca Świętego.
Idea budowy świątyni została zrealizwana w latach 1984-1991. W lutym 1984 roku Ks. Kardynał Franciszek Macharski - inspirator i architekt duchowy świątyni zwrócił się do prof. dr hab. inż. arch. T. Przemysława Szafera w Krakowie o opracowanie koncepcji architektoniczno-urbanistycznej zespołu sakralnego przyszłej parafii. Profesor Szafer zaprosił do prac nad projektem architektów mających doświadczenie i dorobek twórczy przy projektowaniu i realizacji obiektów sakralnych: dr inż. arch. Jacka Gyurkovicha i dr inż. arch. Ewę Węcławowicz-Gyurkovich. Projektantami konstrukcji obiektu byli: dr inż. Stanisław Karczmarczyk i dr inż. Janusz Mierzwa. Zaakceptowanie przez Komisję Kurialną ds. Sztuki Sakralnej koncepcji projektu a następnie dokumentacji architektoniczno-budowlanej, opracowanych przez ten zespół autorski pozwoliło na wystąpienie do Urzędu Wojewódzkiego w Bielsku o wydanie pozwolenia na budowę zespołu sakralnego w Wadowicach. Zarząd Główny Stowarzyszenia Architektów Polskich nagrodził realizację kościoła św. Piotra w Wadowicach Specjalnym Wyróżnieniem w ramach Nagrody Roku 1991 za architekturę wnętrza.
W dniu 24 czerwca 1984 roku ks. kardynał Franciszek Macharski poświęcił plac wytyczony przy ul. Zegadłowicza i Zielonej i odprawił tam uroczystą Mszę świętą. Uczestniczyło w niej kilka tysięcy wiernych i wielu duchownych, w tym również związanych z wadowicką parafią. Ks. infułat dr Edward Zacher, katecheta gimnazjalny Karola Wojtyły, został honorowym proboszczem i dziekanem.
Trud organizacji budowy podjął ks. Michał Piosek, długoletni (od 1977 r.) wikariusz parafii Ofiarowania NMP, przyszły proboszcz nowej parafii św. Piotra Apostoła. Poświęcił się temu dziełu bez reszty, nie szczędząc energii, sił i zdrowia. Był duszą wszystkich działań, zachęcał i mobilizował parafian do wysiłku i ofiarności, pokonywał biurokratyczne bariery, zdobywał materiały budowlane (wtedy nie było to proste), doglądał robót itp. W 1985 r. udał się z pielgrzymką parafian do Rzymu i 29 maja na audiencji u Ojca Świętego uzyskał błogosławieństwo dla nowej parafii i budowanej świątyni.
Parafia pod wezwaniem św. Piotra Apostoła została erygowana 29 czerwca 1985 roku. Powstała przez odłączenie od starej wadowickiej Parafii-Matki (zob. Wadowice. Parafia i kościół Ofiarowania NMP, 1995) południowo-wschodniej części Wadowic, Gorzenia Dolnego i Górnego, Chobotu i Zawadki. Powodem tej decyzji -oprócz budowy nowego kościoła -była rozbudowa i rozrost miasta. W 1983 r. dawna wadowicka parafia, obejmująca również Tomice (1830 wiernych), liczyła niespełna 20 tysięcy mieszkańców. Dziś same Wadowice mają ich więcej.
Rytm budowy kościoła św. Piotra wyznaczały kolejne rocznice pontyfikatu Jana Pawła II. W dniu Zesłania Ducha Świętego, 18 maja 1986 r., w 66 urodziny Ojca Świętego, ks. kardynał Franciszek Macharski poświęcił wybudowaną już kaplicę, w której odtąd odbywały się nabożeństwa parafialne, a 1 września tegoż roku - odprawił uroczystą Mszę św. na inaugurację roku katechetycznego i samodzielnej pracy duszpasterskiej w nowej parafii św. Piotra Apostoła. Wtedy jej obsada duszpasterska była następująca: proboszcz ks. Michał Piosek, wikariusze: ks. Zbigniew Bizoń, ks. Jan Kubiś, ks. Wacław Siejko. Pomagały siostry ze Zgromadzenia Najświętszej Rodziny z Nazaretu: s. Joanna Chrobak, s. Sylwia Kolano, s. Bernadeta Olender, s. Małgorzata Ruć, s. Lidia Rybińska.
W dniu 31 maja 1987 roku ks. kardynał Franciszek Macharski odprawił w kaplicy parafialnej Mszę św. w podzięce za dzwony ofiarowane przez Jana Pawła II, dar Vittorio Veneto -miasta rodzinnego Jana Pawła I. Osadzono je prowizorycznie na placu koło kaplicy. W maju 1988 r. (17-24 V) udała się kolejna pielgrzymka wadowiczan do grobu św. Piotra. W dniu swoich urodzin (18 maja) Ojciec Święty poświęcił kamień z Bazyliki św. Piotra, który przywieziono do Wadowic. Został on wmurowany jako kamień węgielny pod kościół św. Piotra Apostoła. Tego uroczystego aktu dokonał -w czasie Mszy świętej - ksiądz kardynał Franciszek Macharski w dniu 9 października 1988 r., w 10-lecie pontyfikatu Jana Pawła II.
Serdecznie zainteresowanie i wszechstronna pomoc wielu osób: Ojca Świętego Jana Pawła II, Księdza Kardynała Franciszka Macharskiego, który szczególnie troszczył się o tę budową i nieustannie jej patronował, księdza infułata dra Edwarda Zachera, księdza infułata Kazimierza Sudera, księdza kanonika Michała Pioska, architektów i budowniczych, ogromny wysiłek parafian -pozwoliły w krótkim czasie oddać kościół św. Piotra Apostoła do użytku.
Jego uroczysta konsekracja odbyła się w dniu 14 sierpnia 1991 r., w czasie drugiej wizyty Jana Pawła II w Wadowicach. Na placu przed kościołem Ojciec Święty odprawił uroczystą koncelebrowaną Mszę św. i wygłosił homilię, której motywem były słowa wyznania Piotrowego z Ewangelii św. Mateusza: Tyś jest (Chrystus) Mesjasz, syn Boga żywego. Asystowali Mu kardynałowie: Angelo Sodano, Franciszek Macharski i Henryk Gulbinowicz, kilkudziesięciu biskupów i ponad stu kapłanów. W trakcie Mszy św. Jan Paweł II -wraz z kardynałami: Franciszkiem Macharskim i Henrykiem Gulbinowiczem oraz ks. Michałem Pioskiem -poświęcił i namaścił ściany i ołtarz. Poświęcił również 20 kamieni węgielnych dla nowo budowanych kościołów w Archidiecezji Krakowskiej. Przewodnim motywem śpiewów w czasie uroczystości była pieśń Ty jesteś Piotr, czyli Skała, i na tej Skale zbuduję mój Kościół.
W procesji Ofiarowania uczestniczyły delegacje różnych środowisk Wadowic: budowniczych kościoła, nauczycieli, służby zdrowia, rzemiosła, była delegacja górników i górali. Papież ukoronował figurę Matki Bożej Fatimskiej, ofiarowaną parafii przez biskupa Fatimy oraz poświęcił -dla Polaków ze Stanów Zjednoczonych, w Munster w stanie Indiana -kopię figury "Gaździny Podhala" -Matki Bożej Ludźmierskiej. W homilii Ojciec Święty mówił m. in.: Jako wasz rodak, wadowiczanin z urodzenia, a zarazem sługa Kościoła powszechnego na stolicy św. Piotra w Rzymie, życzę wam, by w tej nowej waszej świątyni rozbrzmiewały wciąż słowa Piotrowego wyznania: "Tyś jest Chrystus, Syn Boga żywego", a w przemówieniu przed końcowym błogosławieństwem: Bogu jestem wdzięczny za to, że mogłem dziś znowu ucałować próg starego wadowickiego kościoła i brzeg chrzcielnicy. Wdzięczny jestem Bogu za to, że mogłem w Wadowicach konsekrować nową świątynię pod wezwaniem św. Piotra. [...] Pragnę zabrać jako szczególny skarb mojego życia całą tę pielgrzymkę: poprzez Kraków, z krótkim zatrzymaniem się w Kalwarii, a przede wszystkim tu, w Wadowicach.
Po Mszy św. ksiądz kardynał Franciszek Macharski poświęcił i odsłonił przed kościołem spiżowy pomnik Jana Pawła II. Uroczystość konsekracji zgromadziła na placu przed kościołem i otaczającym go rozległym terenie tysiące wiernych, wadowiczan i pielgrzymów przybyłych z archidiecezji krakowskiej, diecezji tarnowskiej, ze Śląska i spoza granic kraju. Mszę św. transmitowała telewizja w programie 1.
Zespół sakralny św. Piotra Apostoła symbolizuje drogę Jana Pawła II z Wadowic, przez katedrę na Wawelu na Stolicę Piotrową. Składa się z kościoła, kaplicy, sal katechetycznych, budynku plebanii i wolno stojącej wieży Fasada kościoła zwieńczona łukiem przypominającym kopułę Bazyliki św. Piotra w Rzymie, po bokach ciąg arkad tworzących odświętną drogę procesyjną. Wnętrze na planie łacińskiego krzyża, trójnawowe. Nawa główna oddzielona od bocznych podwójną kolumnadą. W transepcie (nawie poprzecznej) charakterystyczne cztery pary podciętych kolumn, otwierających widoczność na prezbiterium i ołtarz oraz wyrażających głęboką symbolikę sakralną -ufność i zawierzenie. Ołtarz z czerwonego i białego carraryjskiego marmuru w kształcie rzutu poziomego Bazyliki św. Piotra w Rzymie ze złoconym, półkolistym tabernakulum w miejscu konfesji nad grobem św. Piotra. Sześciometrowa ściana ołtarza zwieńczona kopią XVI-wiecznego fresku Perugina z Kaplicy Sykstyńskiej, przedstawiającą przekazanie przez Chrystusa kluczy św. Piotrowi. Na posadzce zarys eliptycznej kolumnady Berninigo na Placu św. Piotra. Dwa pasma czerwonego marmuru "spłwające" od ołtarza symbolizują strużki krwi. Tablica z datą 13. V. 1981. oznacza miejsce zamachu na Ojca Świętego.
Po bokach ołtarza figura Matki Bożej Fatimskiej, ofiarowana przez bpa Leirii z Fatimy i ks. kardynała Marię Andrzeja Deskura, poświęcona i ukoronowana przez Jana Pawła II w 1991 r., tron papieski z tegoż roku, dar Cechu Rzemiosł Różnych w Wadowicach oraz portret Ojca Świętego pędzla J. Hagnera (1992), dar prof. dra T. M. Janowskiego z Krakowa (1994). W przedsionku akt erekcyjny, kamień z Bazyliki św. Piotra, tablica z napisem: Ś. p. Księdzu Michałowi Pioskowi, dziekanowi Dekanatu Wadowice Płd., budowniczemu tej świątyni, gorliwemu pasterzowi, pierwszemu proboszczowi parafii św. Piotra Apostoła. W rocznicę śmierci wdzięczni Parafianie. 25 XI 1994 oraz makieta całego zespołu sakralnego.
Przed kościołem spiżowy pomnik Jana Pawła II, dzieło włoskiego artysty Luciano Minguzzi z lat 1980-1982, dar Watykanu i ks. kardynała Franciszka Macharskiego. Na wolno stojącej wieży wzniesionej w 1992 r. trzy dzwony o wadze: 3500 kg, 2500 kg, 1700 kg i imionach: św. Piotr, Jan Paweł I, Jan Paweł II. Ofiarowało je w 1985 r. rodzinne miasto papieża Jana Pawła I Vittorio Veneto, a Ojciec Święty Jan Paweł II konsekrował 20 września 1986 r. i przekazał parafii św. Piotra. Na parterze wieży kiosk z pamiątkami, w krypcie pod ołtarzem grobowiec ks. Michała Pioska (1944-1993).
Budowniczy kościoła św. Piotra ks. kanonik Michał Piosek zmarł nagle 25 listopada 1993 r., w 49. roku życia i w 25. roku kapłaństwa. W dniu Jego pogrzebu Ojciec Święty przesłał depeszę żałobną, w której napisał m. in.: W niezbadanych wyrokach swej opatrzności Bóg, dla którego wszystko żyje, wezwał do siebie tego młodego jeszcze kapłana, oddanego całym sercem swojej owczarni. Był najpierw wikariuszem w parafii macierzystej, a potem pierwszym proboszczem parafii św. Piotra i budowniczym tej wspaniałej świątyni, którą dane mi było konsekrować osobiście w czasie ostatnich odwiedzin w moich rodzinnych Wadowicach.
W pogrzebie ks. Michała uczestniczył ks. kardynał Franciszek Macharski, biskupi z Krakowa -bp Stanisław Groblicki, bp Kazimierz Nycz, bp Albin Małysiak, bp Jan Szkodoń, ordynariusz diecezji bielsko-żywieckiej bp Tadeusz Rakoczy, dziesiątki księży i kilka tysięcy wiernych z Wadowic i okolicy oraz rodzinnej Orawy. Ks. Michał Piosek został pochowany w krypcie kościoła św. Piotra Apostoła, który jest dziełem Jego życia.
Nowym proboszczem i dziekanem dekanatu Wadowice-Południe został mianowany ks. kanonik Tadeusz Kasperek, wicerektor Wyższego Seminarium Duchownego w Krakowie. Podjął trud kontynuacji dokończenia budowy kościoła i jego wyposażenia oraz inne trudne kwestie. Uzupełniono liczbę ławek w kościele, wstawiono drzwi w przedsionkach, trwają dalsze prace budowlane, starania o zakup nowych organów, uporządkowano cmentarz i rozpoczęto jego inwentaryzację itp. W parafii powstała biblioteka i wypożyczalnia kaset magnetowidowych, z myślą o turystach i pielgrzymach założono na parterze wieży kiosk z pamiątkami.
Wielką troską ks. dziekana Tadeusza Kasperka jest rozwój życia religijnego młodej parafii. Inspiruje działalność Rady Parafialnej, Zespołu Synodalnego, Zespołu Charytatywnego, Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży, Grup Oazowych, duszpasterstwa nauczycieli itp. W roku 10-lecia erygowania parafii św. Piotra Apostoła i 75. urodzin Ojca Świętego udał się z pielgrzymką do Rzymu, aby podziękować Bogu za lata minione i modlić się o pomyślność za przyszłe.
Dr G. Studnicki